Weer overeind na seksueel misbruik

Productie: Eugenie D'Hooghe Illustraties: Margaux Poppe

Flair Magazine

Hoe kan je weer bloeien na seksueel misbruik? Hoe verwerk je zoiets? Dat is een vraag waar Margaux Poppe mee aan de slag ging. Met haar nieuwe kunstcollectie 'Watch Me Bloom' brengt ze een ode aan slachtoffers en lanceert ze een oproep: praat erover.

‘Ik schilder met verf, woorden en dromen. Dat is mijn persoonlijke mantra’, zegt jonge illustratrice Margaux Poppe uit Gent. Creativiteit heeft ze al van jongs af aan in de vingers, en ze houdt van kunst met een activistische ondertoon maken. Haar nieuwe kunstcollectie Watch Me Bloom gaat verder op dat elan. Gewapend met haar verfborstel steekt ze slachtoffers van seksueel misbruik een hart onder de riem. ‘Weer overeind krabbelen na zo’n traumatische ervaring is voor iedereen bijzonder moeilijk’, benadrukt de kunstenares, die er zelf mee te maken kreeg.

De gevolgen zijn volgens haar niet te onderschatten. ‘Het kruipt onder je vel, en niet

iedereen is gezegend met een veilige omgeving waarin je vrij kan praten.’De talrijke bloemen die de naakte lichamen verhullen, hebben dan ook een speciale betekenis. ‘Wist je dat bloemen symbool staan voor hoop en verandering?’ duidt ze trots. ‘Ook al verschrompelen de blaadjes weleens, met de juiste hoeveelheid water is groei altijd weer mogelijk.’ Met die metafoor wil Margaux een positieve boodschap uitdragen aan iedereen die ooit ten prooi is gevallen aan seksueel misbruik. Praten kan helend werken. Dat is iets wat we volgens haar meer moeten doen, om zo de taboes te doorbreken. Een oproep die wordt gehoord door diverse slachtoffers.

Erika* (22) werd meermaals verkracht door haar partner en greep naar drugs. Nadat ze was afgekickt, hervatte ze haar studies.

‘Tijdens het slapen voelde ik opeens iets in mijn lichaam binnendringen. Mijn toenmalige vriend rukte de kleren van mijn lijf en begon me zonder aarzeling te penetreren. Eerst weigerde ik en duwde ik hem weg, maar dat had weinig impact. Er ontstond vervolgens ruzie, hij werd gewelddadig. Er werd niet naar me geluisterd. Wat ik zei, deed er volgens hem niet toe. Hij moest en zou seks hebben. “Het liefst elke dag, zoals het hoort”, zei hij. Dat is voor hem de basis van een relatie... Mijn lichaam was zijn eigendom. Ik voelde me machteloos.Ik was amper negentien toen ik in een toxische relatie verzeild raakte. Ik was jong, onbezonnen en stapelverliefd. Jarenlang repte ik met geen woord over het misbruik. Ik schaamde me diep en gaf mezelf de schuld van wat er gebeurd was. Telkens spookte dezelfde vraag door mijn hoofd: had ik niet harder moeten optreden of beneden op de sofa moeten slapen?’ Ongewild vrijen in een relatie bestempelde ik toen nog niet als verkrachting. Niemand sprak daarover, dus ik minimaliseerde al mijn vragen en emoties. Het was mijn eerste lange relatie en ik dacht dat zoiets normaal was. Dat was destijds mijn beeld van liefde, ook al boezemde het me angst in.‘

Alles verdoven

Kort nadat de relatie stuk was gelopen, wilde Erika niet bij de pakken neer blijven zitten. ‘Ik heb lang intens verdriet gevoeld, maar mijn leven laten bepalen door die ene relatie wilde ik niet. Ik raapte mijn moed bijeen, stapte uit mijn comfortzone en ontmoette een nieuwe vriendengroep. Dat deed veel deugd’, zegt ze met nadruk, want op de middelbare school werd ze zwaar gepest. ‘Nooit eerder had ik vrienden gehad, en plotsklaps veranderde dat. In het uitgaansleven kwam ik in contact met drugs. Ik wilde weer genieten van het leven en mijn emoties verlammen. Na dat gedoe was ik vergeten wat plezier hebben was, en drugs hielpen me daarbij. Maar ik ging gebukt onder mijn onverwerkte gevoelens. In sneltempo escaleerde het gebruik van occasioneel naar elke dag. Van ’s ochtends tot ’s avonds jaagde ik wit spul door mijn neus. Ik gebruikte het voor elke bezigheid: om de badkamer te poetsen, om een serie te bekijken, als slaapmutsje... Dat hielp perfect. Voor even toch.'

Tussen brein en hart

'Ik dacht dat drugs me hielpen, maar ze waren slechts een bliksemafleider, een vluchtmiddel voor wat me overkomen was. Onder invloed vertoonde ik geen emoties meer. Zodra ik nuchter was, kampte ik met explosieve woede-uitbarstingen’, legt Erika verder uit. ‘Er woedde een hevige strijd tussen mijn brein en hart. Mijn ouders trokken uiteindelijk aan de alarmbel en stelden me voor de confronterende keuze: een leven met drugs of een leven zonder ouders. Die hartverscheurende keuze opende Erika’s ogen. ‘Er moest dringend iets veranderen. Een paar dagen voor de lockdown van vorig jaar liet ik me voor zes maanden opnemen. Toen ik binnenging, had ik er nog geen flauw benul van dat ik leed onder dat seksueel trauma. Maar tijdens de ontwenning werd dat onmiskenbaar. Het was bikkelhard, maar ik ben blij dat ik het gedaan heb.Praten over mijn verleden helpt me er weer bovenop. Dat doe ik regelmatig met mijn huidige vriend, ook al is dat makkelijker gezegd dan gedaan’, zucht ze. ‘Mijn ouders weten nog altijd niet dat ik verkracht ben geweest. Geleidelijk aan zet ik kleine stapjes vooruit, maar ik ben er nog lang niet, hoewel communiceren met dieren iets vlotter gaat’, lacht ze. ‘Daarom studeer ik nu agro- en biotechnologie. Dieren geven me rust en positieve kracht om verder te gaan met mijn leven.

Jasper (27)* werd misbruikt als kind en had zelfmoordneigingen. Zijn remedie: therapie, praten en muziek produceren.

‘Toen ik zes was, ging ik twee keer per week naar een sportclub in de buurt. Een toen nog onbekende jongeman kwam er geregeld. Het was een speciaal figuur. Hij was nauw betrokken bij de kinderspelen en kon maar geen genoeg krijgen van K3. Hij vertoonde verdacht veel interesse in mij. Naast de sportclub in het grote bos, waar ik vaak kampen bouwde, sloeg het noodlot toe. Onverwacht stapte de man op me af en dwong me zijn geslachtsdelen te betasten en te kussen. Ik verstijfde. Aan zijn eisen kon ik niet ontsnappen. Hij manipuleerde me en zei dat als ik hem niet gehoorzaamde, mijn

moeder kwaad zou zijn en ik mijn vader nooit meer zou zien. Ik weet niet hoe, maar blijkbaar wist hij van mijn moeilijke thuissituatie. Mijn ouders gingen uit elkaar toen ik twee jaar was. Van mijn vader herinner ik me alleen beelden; dat hij laat zat thuiskwam en mijn moeder begon te slaan. Na de scheiding worstelde ik met mezelf. Mijn vader

zag ik niet meer en mijn moeder was emotioneel instabiel. Dat heeft allicht impact gehad op mijn angst en waarom ik meedeinde op zijn seksuele driften.’

Slapeloze nachten

Jasper hield de lippen lang stijf op elkaar. Woorden schoten hem tekort terwijl het scenario steeds opnieuw in zijn hoofd afspeelde. ‘De slapeloze nachten waren ontelbaar’, geeft hij grif toe. ‘Ik piekerde en verbeet de pijn. Ik begreep maar niet wat me overkomen

was. Steeds stelde ik me dezelfde vraag: waarom liet ik hem begaan?

Ik was ervan overtuigd dat ik iets verkeerds had gedaan, waardoor ik tijdens

mijn tienerjaren in een depressie ben beland. Ik was suïcidaal en verwondde

mezelf. Mijn onwetende familie dacht dat ik het moeilijk had met mijn seksualiteit en me daarom zo afzijdig hield. “Je bent zeker homo, maar durft niet uit de kast te komen”, zeiden ze dan smalend. Ondertussen werd ik verteerd door die opgekropte gevoelens.

Jarenlang heb ik alles verzwegen.’

Muziek als medicijn

Het verwerkingsproces van Jasper was een zware lijdensweg. Toch was er een lichtpuntje. ‘Op mijn vijftiende zocht ik uiteindelijk hulp en ging ik in opname. Tijdens de therapie en talloze gesprekken met de psycholoog kwam alles bovendrijven. In het begin kon ik niet stoppen met huilen, maar gaandeweg kon ik alles van me af schrijven in de vorm van muziek. Naast de vele vruchtbare en dankbare gesprekken was muziek maken mijn doeltreffende medicijn. Urenlang kon ik op mijn gitaar tokkelen, soms tot irritatie van mijn entourage’, lacht hij. ‘Daarom mocht ik van de psychiater aan muziekproductie doen binnen het luik van creatieve therapie. Dat was mijn reddingsboei.’ Zoveel jaar later staat Jasper stevig in zijn schoenen. Hij is een zachtaardige man met een groot hart en heel wat levenswijsheid. ‘Ik koester geen wrok ten aanzien van de dader. Wraakgevoel brengt je nergens in het leven. Naarmate ik ouder werd, heeft de situatie me getekend, maar me ook gemaakt tot wie ik nu ben. Zonder dat misbruik was ik wellicht iemand anders geweest.’ Daarom wil Jasper geen aangifte doen, zegt hij, wat soms moeilijk te begrijpen valt voor naasten. ‘Ik probeer het een plaats te geven en te aanvaarden. Hopelijk kunnen zij dat ook.’

Denk je aan zelfmoord en heb je nood aan een gesprek, dan kan je terecht bij

de Zelfmoordlijn op het nummer 1813 of via Zelfmoord1813. be.

Zahra* (25) maakte seksueel grensoverschrijdend gedrag mee en

deed aangifte. Therapie, poëzie en journalistiek hielpen haar weer overeind.

‘Op mijn zestiende schreef ik me in voor een artistieke talentenwedstrijd. Ik was altijd al creatief geweest en waagde mijn kans. In de jury zat een charismatische man, een intrigerende kunstenaar die jeugdtheater maakt. Zijn toneelstukken gaan voornamelijk

over de seksuele ontwikkeling van tienermeisjes, kalverliefde en voor de allereerste keer seks hebben. In het begin leek het allemaal heel onschuldig, van intiem knuffelen en over mijn been wrijven terwijl hij mijn veters wil de strikken tot me ongewenst op de poep kletsen.’ Hoe beter Zahra hem leerde kennen, hoe meer vragen ze zich stelde rond zijn gedrag. ‘Hij is gefascineerd door de verandering van het vrouwelijk lichaam, waar op zich niets verkeerds mee is, maar ik had veel twijfels over zijn intentie. Het begon met flirterig gedrag en hij trachtte telkens een stap verder te gaan. Hij stuurde me eens een bericht: “Ben jij een naïef meisje? Ik heb een fascinatie voor jou. Heb je al een vriendje? Ben je nieuwsgierig?” Als ik dat nu apart opsom, lijkt het allemaal banaal,maar waar ligt de grens tussen juist en fout?’ vraagt Zahra zich hardop af. ‘Op cafébezoek met vrienden wreef hij ooit plots over mijn dijbeen en vroeg hij of ik bij hem wilde blijven slapen. Dat was erg intimiderend. Ook anderen merkten het en reageerden: “Hé, ze zou je dochter kunnen zijn.” Ik was toen zestien, hij was 25.’

Maagdelijke meisjes

Ik werd meegezogen in zijn fantasie en belandde in een zwarte, angstaanjagende draaikolk. Ik vond mezelf vies. Ik begon mijn eigen lichaam te zien als een aantrekkingsobject voor oudere mannen. Hij speelde met mijn seksuele ontwikkeling.

En toen ik mijn grenzen aangaf, had hij steeds een sluw antwoord klaarzitten of werd hij agressief. Onder het mom van moderne kunst gaf hij zichzelf de legitimiteit om maagdelijke tienermeisjes naar zich toe te trekken. Hij had me volledig in zijn macht. Tijdens die periode ging het bergaf met mijn mentaal welzijn. Ik kampte met woedeaanvallen en barstende hoofdpijn, en ik ontwikkelde psychische problemen. Mijn

studies rechten heb ik daarom ook stopgezet. Ik had geen zelfvertrouwen meer en was mensenschuw. Na me maandenlang opgesloten te hebben in mijn kamer, wilde ik duidelijkheid over zijn gedrag en confronteerde ik zowel hem als zijn vriendenkring met

mijn vragen.’ Iets wat ze achteraf gezien beter niet had gedaan. ‘Niemand nam me serieus. Ik werd uitgelachen en uitgejouwd. Volgens hen wilde ik zijn carrière fnuiken of was ik te preuts door mijn islamitische cultuur. Dat was heel kwetsend.’

Kracht door erkenning

Na lang twijfelen zocht ik hulp bij slachtofferhulp van het CAW. Daar kreeg ik een therapeut toegewezen, en volgens hem vertoonde ik alle symptomen van posttraumatische stress. De therapeut moest aantonen dat ik niet krankzinnig was. Tegelijkertijd stapte ik ook naar de politie. Ik deed aangifte, die op mysterieuze wijze in een schuif verdween. Pas na een jaar werd ik opgeroepen, maar niet door mijn klacht. De kunstenaar had een klacht tegen mij ingediend wegens laster en eerroof, waar onmiddellijk gehoor aan werd gegeven. Beide klachten werden uiteindelijk geseponeerd, want er was gebrek aan bewijs. ‘Overeind raken na zo’n gebeurtenis is absoluut geen sinecure’, zegt Zahra overtuigend. ‘Ook toen een onbekende vrouw me contacteerde en me de bevestiging gaf van wat ik al lang vermoedde, namelijk dat zijn intenties

niet altijd oprecht zijn en hij seksuele neigingen ten aanzien van tienermeisjes heeft. Dankzij de #MeToo-beweging verheffen steeds meer jonge vrouwen hun stem en klagen

ze zijn mistoestanden aan. Sommige rechtszaken zijn nog lopende. Hoewel het me zoveel jaar later nog steeds achtervolgt, put ik kracht uit die erkenning’, duidt Zahra. ‘Het stimuleert mijn activisme en ik vertaal mijn emoties in poëzie en teksten.

Ondanks die nare ervaring maakt het me tot wie ik ben. Ik ben geen argeloos meisje meer, maar een sterke vrouw met een visie en opinie.’

*Jasper, Erika en Zahra zijn schuilnamen.

Heb je zelf iets dergelijks ervaren en heb je behoefte aan een babbel, neem

dan contact op met het gratis nummer 02/669 40 50 van Nupraatikerover of

maak een afspraak met je huisarts.