'Vandaag vergeten we even onze zorgen'

Aan de vooravond van Nowroz, het Koerdische Nieuwsjaar, werd flink gefeest. Ook in het Syrische Qamislo. Knack was erbij.

Door Eugenie D'Hooghe

Foto's Simon Clement

'Onze revolutionaire strijd is pas voorbij als we echt vrij zijn', raast Shoreen Kosheen (45) die is gehuld in de vlag van Rojava, het Koerdische gebied van Syrië in het noordoosten van het land. 'Internationale erkenning voor Koerdistan: dat is de wensdroom van elke Koerd', mijmert hij. 'Zolang dat niet is bereikt, zullen we onze identiteit en cultuur tot het bittere einde blijven verdedigen.' Shoreen zegt het tussen de regels door met enig ressentiment. Hij staat aan het hoofd van de veiligheidstroepen voor de SDF (Syrian Democratic Forces) en vocht jarenlang in de frontlinie tegen IS. 'We dachten dat de overwinning van de revolutie in 2013 het dagelijks leven in Syrië zou verbeteren, maar dat is slechts gedeeltelijk gelukt.' Koerden in Rojava leven bovenop de brokstukken van de oorlog die de economie heeft vernield. Het internationale embargo maakt de levensstandaard des te schrijnender. ‘Er is maar een beperkt voedselaanbod, nauwelijks werkgelegenheid en ondermaatse internationale steun. We staan er dus zo goed als alleen voor’, bekritiseert de gepensioneerde Abo Zîwer (67).

Hoogtepunt

Ziwer kijkt naar de immense stapel houtblokken waar vuur aan likt. De hemel kleurt zwart van de rook en samen met duizend andere mensen geniet hij van het spectaculaire vlammenspel. Ze vieren Nowruz, het nieuwjaarsfeest dat een hoogtepunt is op de Koerdische kalender, en tevens die van volkeren in Iran en Afghanistan. Veelal uitgedost in traditionele klederdracht met de typische driekleuren van Koerdistan dansen ze de folkloristische dans Shekan. Het gevoel van eenheid is hier vurig voelbaar. 'Dit is de nationale feestdag waarop iedereen zich Koerd mag voelen', zegt Abo Zîwer trots. 'Nowruz luidt het begin van de lente in, al is het veel meer dan enkel vermaak.' 'Het heeft ook een politieke lading', onderbreekt Hileen (32). Ze is een hartstochtelijk bepleiter van vrouwenrechten en bezieler van de organisatie 'Beauties from Rojava'. 'Dit is een symbolische viering van verzet waarin we onze zwaarbevochten vrijheden uitdrukken', begint ze. 'Nu hijsen we de Koerdische vlag zonder vrees voor politieke gevolgen.’ Dat was lange tijd andere koek, onder het voormalig Arabisch dominerende regime van president Assad. ‘Toen was Koerd zijn een regelrechte schande.' De jonge dertiger Sherzad die wat verderop staat, beaamt dit. 'Steevast moest je je identiteit verhullen’, zegt hij. ‘De Koerdische taal en cultuur werden verbannen uit de Syrische samenleving. Voor het minste belandde je soms dagen onverbiddelijk in de cel of erger: je werd vermoord’, aldus Sherzad. Als nefast gevolg hiervan leidde de brutale assimilatie tot bloedige revoltes in het noordoosten van Syrië.

Vier doden

'Toch is het gevaar sinds de overwinning van de revolutie niet volledig geweken’, meent de militair Kosheen. De revolutie in Rojava blijft een doorn in het oog, vooral voor president Assad en de buurlanden Turkije en Irak. Volgens Kosheen is enerzijds het zwaar Turks gebombardeerde Afrin daar een goed voorbeeld van. Daar vielen op de vooravond van Nowruz vier doden van dezelfde familie door beschietingen van het Turks gesteunde Syrisch leger. Anderzijds is de welig tierende armoede een rijke kweekvijver van nieuwe volgers voor de slapende cellen van IS in het verzwakte Syrië. ‘Daarom patrouilleert het leger en de politie hier in grote aantallen op de nationale feestdag. Zonder hun talrijke aanwezigheid zouden nooit zoveel mensen uitbundig de straat op gaan', nuanceert hij. ‘We moeten elke dag alert blijven, maar voor vandaag vergeten we even al onze zorgen.’